Afval bestaat niet!

Afbeelding1.png
Tjisse.jpg
Door Tjisse Stelpstra op 24 november 2020 om 12:36

Afval bestaat niet!

We moeten veel zuiniger omgaan met onze grondstoffen. Daarom is het belangrijk dat we zo weinig mogelijk weggooien en zo veel als het kan hergebruiken. Ons huidig economisch systeem is desastreus voor het milieu. We gebruiken nu al meer dan twee keer zoveel als de aarde kan hebben; en we hebben maar een aarde!  

Dat is de hele korte kernboodschap die de Europese Commissie in het Actieplan Circulaire Economie heeft opgeschreven. Het plan kondigt daar allerlei maatregelen op aan voor de komende jaren. Vorige maand nam het Europees Comite van de Regio’s de opinie over die ik daarover schreef. 

Rapporteur

Vanuit de Nederlandse provincies ben ik 1 van de 6 bestuurders die door de minister van BZK is benoemd in het Europees Comite van de Regio’s. Dat Comite is een verzameling van europese bestuurders en politici die vanuit de regio’s in Europa adviezen geeft over europees beleid en wetgeving. Het comite heeft 329 leden en evenzoveel plaatsvervangers. 

Naast het feit dat je lid bent van de Nederlandse delegatie ben je ook lid van een fractie. Ik maak samen met CU-wethouder Rob Jonkman uit Opsterland deel uit van de ECR-fractie. Henk Staghouwer (gedeputeerde Groningen) en Ben van Assche (wethouder Terneuzen), beide ook CU, maken daar als plaatsvervangende leden ook deel van uit. 

Afbeelding1.png

Die fractie is belangrijk omdat je vanuit een fractie kunt worden voorgedragen als rapporteur voor een te behandelen onderwerp. Toewijzing gaat dan volgens een puntensysteem. Omdat Circulaire Economie in onze regio veel speelt wilde ik graag rapporteur worden op dit onderwerp. De fractie steunde dit en heeft het maximaal aantal punten ingezet. De reden daarvoor was dat dit rapporteurschap als een zwaar rapporteurschap werd gezien omdat Circulaire Economie een van de belangrijke pijlers is van Europese Green Deal. Dit is later nog eens onderstreept doordat het uitbrengen van een opinie als eigen initiatief van het Comite van de Regio’s, overging naar een opinie op verzoek van het Duits voorzitterschap van de Unie. 

Een lange inleiding, maar het leek me ook wel aardig even een kijkje in de keuken te geven van het Europees deel van mijn portefeuille (al is er nog veel meer te vertellen). 

Vanaf februari dit jaar ben ik dus aan de slag gegaan met het schrijven van mijn opinie. Daarbij werd ik ondersteund door een door mijzelf aangezochte expert, Ingrid Zeegers (directielid bij Circulair Fryslan). Allereerst heb ik een brede regionale en europese consultatie gedaan bij allerlei bedrijven, instellingen, overheden en belangengroepen. Ook is er een aparte studie voor deze opinie verricht door het onderzoeksbureau van een commissie (ENVE) van het comite. In diezelfde commissie is mijn eerste concept besproken en geamendeerd vastgesteld. Deze versie is vervolgens aan de plenaire vergadering van afgelopen oktober voorgelegd en ook daar met enkele amendementen met overgrote meerderheid aangenomen. Beste een spannend proces moet ik bekennen en een hele grote klus.

De opinie

Dan iets over de inhoud van de opinie. Ik heb een keuze gemaakt voor een paar onderwerpen, ook omdat de lengte van een opinie aan strikte regels is gebonden. Waar ik veel aandacht voor heb gevraagd is de rol van regionale en lokale overheden. Het plan van de Europese Commissie zegt daar veel te weinig over, terwijl dit juist de overheden zijn die het dichtst bij de inwoners staan. En wanneer je het belangrijk vind om het consumptiegedrag te veranderen moet je die overheden dus een stevige rol geven. 

Dat is ook belangrijk omdat die overheden al heel veel bevoegdheden hebben die kunnen helpen, bijvoorbeeld als het gaat om afval. Ik pleit ervoor dat er nog striktere regels komen in Europa om de hoeveelheid afval te verminderen. Het is heel belangrijk om alles via scheiding zoveel mogelijk uit het afval te halen. Afval is eigenlijk een verzameling grondstoffen. Dus: Afval bestaat niet!

Ik wijs er ook op dat de Covid-periode ons heeft laten zien hoe afhankelijk we van grondstoffen zijn. Daarom moeten we stoppen met telkens nieuwe grondstoffen uit de aarde te halen, maar is recycling belangrijk. Ik pleit er ook voor om een soort Europese grondstofverdeling te maken zodat we optimaal kunnen hergebruiken.  

Een ander voorstel dat ik doe is om fabrikanten te verplichten een deel van hun producten van hergebruikt materiaal te maken. En daarbij hoort ook dat producten een eerlijke prijs krijgen: schone producten goedkoper, in vuile producten de kosten van opruimen in de prijs meenemen en zwaarder belasten. Zo kun je voor schone producten een lager btw-tarief hanteren dan voor vervuilende. 

En, om nog een voorbeeld te geven uit de opinie, ik geef aan dat het heel belangrijk is om in het onderwijs van jong tot oud al helemaal in te gaan zetten op ander consumptiegedrag. Uiteindelijk moet dat normaal gaan worden. 

Ik zou er nog heel veel over kunnen schrijven, maar dat voert te ver. De opinie is in 23 talen te vinden op https://cor.europa.eu/NL/our-work/Pages/OpinionTimeline.aspx?opId=CDR-1265-2020.

En nu?

Nog heel kort iets over het vervolg. Van de rapporteur wordt verwacht dat hij namens het Comite van de Regio’s de opinie ook op de diverse tafels in Europa laat “landen:. De bedoeling is dat allereerst de Europese Commissie iets gaat doen met de aanbevelingen. Maar ik heb inmiddels ook al aan een commissie uit het Europees Parlement mijn opinie kort mogen presenteren. De rapporteur van het Europees Parlement is ook een Nederlander, Jan Huitema (VVD). Vanzelfsprekend heb ik daar contact mee. Daarnaast heb ik de afgelopen weken in heel wat europese webinars als spreker opgetreden. Het moet in deze tijd digitaal, wanneer we er weer meer uit mogen hoop ik dit ook fysiek in Brussel een vervolg te geven. Ik hoop de komende tijd samen met de expert ook nog een meer regionale terugkoppeling te geven, zodat de opinie ook toepasbaar en hanteerbaar wordt voor het werk dicht bij huis.

Afbeelding2.png

En heel erg leuk is natuurlijk dat ik onlangs op een basisschool, Maria in Campis, in Assen heb voorgelezen over Circulaire Economie met textielverspilling als voorbeeld. Ik doe dus niet alleen de aanbeveling om er in het onderwijs iets mee te doen, ik probeer daar ook zelf in de praktijk aan bij te dragen. 

Natuurlijk ben ik altijd bereid om meer te vertellen over deze prachtige eervolle klus. 

Tjisse Stelpstra

Links om meer te lezen:

https://cor.europa.eu/nl/news/Pages/we-stand-ready-to-switch-to-a-circular-economy.aspx

https://web.cor.europa.eu/ecr/news/Pages/The-European-Committee-of-the-Regions-adopts-Tjisse-Stelpstra's-opinion-on-the-New-Circular-Economy-Action-Plan.aspx